„Cisza cmentarna zalegała wyludnione ulice i opustoszałe domy getta. Z każdego kąta, z każdej ulicy, z każdej sieni wiała pustka. Z każdego zaułka padało przekleństwo na naród, który zrodził tylu zbrodniarzy.” Tadeusz Pankiewicz
Przed 76. rocznicą likwidacji krakowskiego getta
Dzisiejszemu spacerowi w ramach akcji „Zdobywamy Odznakę Przyjaciela Krakowa” towarzyszyły silne porywy wiatru i przelotne opady deszczu, ale i tematyka nie nastrajała radośnie. Przewodnicy przygotowali opowieść o dramatycznych wydarzeniach mających swój przebieg w „żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej” podczas okupacji hitlerowskiej.
Przemierzając podgórskie uliczki przedstawiali tragiczną historię 17 tysięcy ludzi stłoczonych w 320 kamieniczkach za murami getta, gdzie na jednego człowieka przypadało 2m2 powierzchni mieszkalnej.
Getto funkcjonowało od 3 marca 1941 r. do 13, 14 marca 1943 roku – kiedy to nastąpiła jego likwidacja, w czasie której przewieziono mieszkających w nim Żydów do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Zanim to jednak nastąpiło, miały miejsca wysiedlenia już w czerwcu i w październiku 1942 r., podczas których śmierć poniosło przeszło 11 tysięcy krakowskich Żydów, straconych na miejscu lub wywiezionych do obozu zagłady w Bełżcu.
Życie za murami przebiegało pod nadzorem żydowskich urzędów powstałych z rozkazu gestapo: Rady Żydowskiej (Judenrat), Żydowskiej Służby Porządkowej (OD), Żydowskiej Samopomocy Społecznej i Urzędu Pracy (Arbeitsamt). Od 14. roku życia wszyscy podlegali obowiązkowi pracy (niewolniczej). W getcie panował głód i szerzyły się choroby.
Jedynymi polskimi placówkami pracującymi na terenie getta były sąd i więzienie, Zakłady Optyczne „Spectrum” i „Apteka pod Orłem” Tadeusza Pankiewicza, która zaopatrywała mieszkańców getta w leki i żywność, ale stała się też salonem spotkań filozofów, artystów czy naukowców oraz miejscem „przerzutowym” – poza granice getta. Naturalnie wszystko to odbywało się w całkowitej tajemnicy i otoczone aurą grozy – kary śmieci, która towarzyszyła wówczas na każdym kroku…
W niedzielę, 17 marca o godz. 12.00 odbędzie się Marsz Pamięci w kolejną rocznicę likwidacji tego miejsca kaźni. Trasa marszu prowadzi z Placu Bohaterów Getta (dawniej: Placu Zgody) pod pomnik na terenie byłego KL Płaszów, powielając ostatnią drogę zamordowanych Żydów, stanowiących wówczas prawie ¼ mieszkańców Krakowa. W ten sposób oddany zostanie hołd pomordowanym ofiarom Holokaustu.
prof. Beata Sobocińska
Najnowsze komentarze