„Kiedy będziesz patrzył nocą w niebo, będzie ci się wydawało,
że wszystkie gwiazdy śmieją się do ciebie”
Antoine de Saint-Exupéry
Tym razem w „Bliżej nauki”
„Jak to działa: rozkładamy Kwintet Stephana na części pierwsze”
Kolejny wtorek młodzież spędziła na wykładzie popularnonaukowym z cyklu organizowanego przez Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prelegentem był dr Błażej Nikiel – Wroczyński, astrofizyk z Zakładu Radioastronomii i Fizyki Kosmicznej w Obserwatorium Astronomicznym, który w ramach swojej pracy badawczej skupia się na zagadnieniu roli pola magnetycznego w ewolucji grup galaktyk, procesowi powstawania karłowatych galaktyk pływowych (a w szczególności – problemu ich magnetyzacji) oraz fizyce „przejściowych” układów galaktyk – większych niż grupy, a mniejszych niż gromady.
Przedmiotem jego wystąpienia był Kwintet Stephana, najbardziej znana grupa galaktyk w konstelacji Pegaza, którą poddał szczegółowej analizie. Choć wydawać by się to mogło mało prawdopodobne, galaktyki mają zwyczaj żyć w większych skupiskach i dzieje się to tak często, że niewiele z nich uważa się za naprawdę odizolowane od innych. Spośród układów galaktyk wyróżnia się zazwyczaj trzy grupy: pary, grupy i gromady. Klasyfikacja ta oparta jest zarówno na liczności, a także – na zawartej wewnątrz energii i obecności pewnych zjawisk fizycznych. Leżące pośrodku grupy znane są ze szczególnie dużej częstotliwości występowania zjawisk fizycznych związanych z oddziaływaniami międzygalaktycznymi, takimi jak choćby kolizje, wypływy materii, burze formacji gwiazdowej, czy tworzenie się karłowatych galaktyk pływowych. Kwintet znany jest przede wszystkim z wielkiego, rozciągającego się na prawie sto tysięcy lat świetlnych frontu uderzeniowego, wywołanego opadaniem jednej z galaktyk na pozostałe. Jednak historia tej grupy to nie tylko wielki front uderzeniowy, ale też poprzednie interakcje, współczesna aktywność gwiazdotwórcza, czy otoczka z namagnesowanej materii. W trakcie wykładu przybliżono historię badań Kwintetu i pokazano, jak skomplikowana może być – pozornie prosta – niewielka grupa galaktyk.
Na zakończenie spotkania, tradycyjnie już odbył się quiz wiedzy, jednak tym razem chętnych do odpowiedzi było tak wielu, że naszej reprezentacji nie udało się udzielić odpowiedzi na zadane pytanie. Po krótkiej dyskusji organizatorzy zaprosili zgromadzonych na następne spotkania:
10 kwietnia
Dynamiczne Triangulacje, czyli kwantowy Wszechświat z klocków LEGO
dr Jakub Gizbert-Studnicki
24 kwietnia
Grafen: największa niespodzianka w fizyce XXI wieku?
dr hab. Adam Rycerz
8 maja
Symetrie: złudzenie czy rzeczywistość?
prof. dr hab. Andrzej Sitarz
22 maja
Fizyka w stylu Monte Carlo
prof. dr hab. Rafał Kozubski
Beata Sobocińska
Najnowsze komentarze